تعمیر پمپ هیدرولیک لیفتراک برقی

پمپ هیدرولیک یکی از اساسی ترین اجزای لیفتراک برقی است که وظیفه تامین نیروی لازم جهت حرکت سیستم هیدرولیک و انجام عملیات لیفت، تیلت و حرکت جانبی را بر عهده دارد. هرگونه خرابی در پمپ هیدرولیک می‌تواند عملکرد لیفتراک را مختل کرده و باعث کاهش راندمان کاری و افزایش هزینه‌های تعمیرات شود. در این مقاله قصد داریم با رویکردی فنی اما قابل درک برای کاربران عمومی، تمام نکات تخصصی مربوط به تعمیر پمپ هیدرولیک لیفتراک برقی را با ارائه اطلاعات معتبر و کاربردی بررسی کنیم.

پمپ هیدرولیک لیفتراک برقی چیست؟

پمپ هیدرولیک وظیفه تبدیل انرژی مکانیکی موتور الکتریکی لیفتراک به انرژی هیدرولیکی را بر عهده دارد. این پمپ با ایجاد فشار هیدرولیکی در سیستم، امکان بالا بردن بار، زاویه دادن دکل و عملکرد جک‌ها را فراهم می‌کند. بر اساس ساختار داخلی، پمپ‌های هیدرولیک لیفتراک برقی معمولاً در سه نوع زیر تولید می‌شوند:

• پمپ دنده‌ای (Gear Pump)

• پمپ پره‌ای (Vane Pump)

• پمپ پیستونی (Piston Pump)

استفاده از هر کدام از این مدل‌ها بستگی به فشار کاری سیستم و توان لیفتراک دارد. اغلب لیفتراک‌های برقی از پمپ‌های دنده‌ای به دلیل قیمت مناسب و طول عمر بالا استفاده می‌کنند.

مهم‌ترین دلایل خرابی پمپ هیدرولیک لیفتراک برقی

شناخت عوامل خرابی پمپ هیدرولیک نقش مهمی در پیشگیری از توقف عملکرد لیفتراک و کاهش هزینه‌های تعمیر دارد. این مشکلات معمولاً به دلیل عوامل فنی یا نگهداری نادرست رخ می‌دهند و اگر در زمان مناسب تشخیص داده نشوند، می‌توانند باعث آسیب جدی به سیستم هیدرولیک شوند.

• کثیف بودن روغن هیدرولیک
  ورود ذرات فلزی، گرد و غبار یا رطوبت به روغن باعث کاهش روانکاری و ساییدگی دنده‌ها و یاتاقان‌های داخلی پمپ می‌شود.
• استفاده از روغن نامناسب یا بی‌کیفیت
  روغن با ویسکوزیته پایین موجب کاهش فشار سیستم می‌شود و روغن خیلی غلیظ باعث فشار اضافی به پمپ و افزایش حرارت آن خواهد شد.
• کشش زیاد روغن (کاویتاسیون)
  نفوذ هوا به داخل سیستم یا کمبود روغن باعث ایجاد حباب و صدای تق‌تق داخل پمپ شده و در نهایت به تخریب قطعات می‌انجامد.
• فشار بیش از حد سیستم
  تنظیم نبودن شیر اطمینان (Relief Valve) یا انسداد مسیر روغن باعث می‌شود پمپ تحت بار غیر استاندارد کار کند و بیش از حد داغ شود.
• نشتی در سیستم هیدرولیک
  نشتی شیلنگ‌ها یا اورینگ‌ها باعث کاهش فشار شده و پمپ را مجبور به کار سنگین‌تر می‌کند.
• عدم سرویس دوره‌ای و بی‌توجهی به نگهداری
  سرویس نکردن فیلتر روغن و بررسی نکردن سطح روغن از رایج‌ترین دلایل در تعمیرات پمپ هیدرولیک است.
• کار بیش از ظرفیت لیفتراک
  فشار بیش از ظرفیت مجاز یا کار مداوم بدون استراحت باعث افزایش دما و فرسایش داخلی پمپ می‌شود.
• خرابی موتور الکتریکی پمپ
  کاهش توان موتور یا خرابی اتصالات باعث افت سرعت چرخش پمپ شده و عملکرد آن را مختل می‌کند.

علائم خرابی پمپ هیدرولیک لیفتراک برقی

قبل از اقدام به تعمیر پمپ هیدرولیک، لازم است نشانه‌های خرابی آن به‌درستی بررسی و تشخیص داده شوند. شناسایی به‌موقع این علائم می‌تواند از بروز آسیب‌های جدی‌تر در سیستم هیدرولیک جلوگیری کند و هزینه تعمیرات را کاهش دهد.

• کند شدن سرعت بالا‌بردن بار
  وقتی پمپ نتواند فشار کافی تولید کند، دکل لیفتراک با تأخیر یا بسیار کند عمل می‌کند.

• افت قدرت در هنگام لیفت بارهای سنگین
  در بارهای نزدیک به ظرفیت نامی دستگاه، لیفتراک توان بلند کردن ندارد یا وسط کار می‌ماند.

• شنیدن صدای ناهنجار از سیستم هیدرولیک
  صداهایی مثل «غرغر»، «ویز ویز»، «تق تق» یا «سوت کشیدن» نشان‌دهنده کاویتاسیون یا کمبود روغن در پمپ است.

• افزایش غیرطبیعی دمای پمپ
  داغ شدن بیش از حد پمپ نشانه وجود فشار اضافه، روغن نامناسب یا گیرکردگی در سیستم است.

• لرزش در دکل یا جک‌ها هنگام بالا و پایین رفتن
  لرزش و حرکت نامنظم سیستم، علامت ورود هوا به مدار هیدرولیک یا خرابی داخلی پمپ است.

• نشتی روغن اطراف پمپ یا اتصالات
  نشتی یکی از قطعی‌ترین علائم خرابی اورینگ‌ها و فرسودگی پمپ است.

• ایجاد حباب در مخزن روغن
  وجود کف یا حباب روی سطح روغن، نشان‌دهنده ورود هوا یا کمبود روغن هیدرولیک است.

• عدم واکنش صحیح اهرم‌های هیدرولیک
  با کاهش فشار خروجی پمپ، فرمان‌هایی مثل تیلت (جلو و عقب بردن شاخک‌ها) با تاخیر انجام می‌شود.

روش‌های عیب‌یابی پمپ هیدرولیک لیفتراک برقی

عیب‌یابی صحیح پایه اصلی موفقیت در تعمیر پمپ هیدرولیک است. بسیاری از خرابی‌های این قطعه ناشی از عوامل ساده‌ای مانند کمبود روغن یا نشتی در یک اتصال کوچک هستند. بنابراین بهتر است عیب‌یابی به صورت مرحله‌ای انجام شود.

1. بررسی اولیه سیستم هیدرولیک
   در مرحله اول باید وضعیت کلی سیستم بررسی شود تا مشخص شود آیا مشکل از پمپ است یا سایر اجزای سیستم مانند شیلنگ‌ها، جک‌ها، سوپاپ‌ها یا منیفولد.
2. کنترل فشار هیدرولیک
   در این مرحله با استفاده از گیج فشار، فشار خروجی پمپ بررسی می‌شود. فشار کمتر از مقدار استاندارد یکی از علائم خرابی پمپ است.
3. بررسی روغن هیدرولیک
   روغن هیدرولیک باید از نظر سطح، شفافیت، بو و وجود ذرات فلزی بررسی شود. تغییر رنگ یا وجود براده فلز نشانه آسیب داخلی پمپ است.
4. تست نشتی داخلی
   گاهی ممکن است پمپ هیدرولیک از بیرون سالم به‌نظر برسد اما به دلیل فرسودگی اورینگ‌ها یا آب‌بندی نامناسب، در داخل دچار نشتی باشد و فشار مناسب را تأمین نکند.
5. تست عملکرد تحت بار
   پمپ باید در حالت واقعی کار و تحت فشار تست شود تا رفتار آن هنگام جابجایی بار بررسی شود.

مراحل تعمیر پمپ هیدرولیک لیفتراک برقی

تعمیر پمپ هیدرولیک یک کار تخصصی است و باید طبق اصول انجام شود تا پس از تعمیر دوباره دچار نشتی، افت فشار یا کاویتاسیون نشود. مراحل زیر استاندارد تعمیر پمپ هیدرولیک لیفتراک‌های برقی مانند تویوتا، کاتو، دوو، هیوندای، دوosan، کوماتسو، کلارک و سپاهان است.

1. تخلیه روغن هیدرولیک و تمیزکاری اولیه
   قبل از باز کردن پمپ، روغن سیستم تخلیه می‌شود تا آلودگی وارد پمپ نشود. سطح بیرونی پمپ کاملاً تمیز می‌شود تا موقع باز کردن، ذرات وارد آن نشود.
2. باز کردن دقیق پمپ و مستندسازی
   اتصالات ورودی و خروجی باز شده و مکان قرارگیری قطعات ثبت یا عکس‌برداری می‌شود. باز کردن پمپ باید با ابزار مناسب انجام شود تا به پوسته آسیب وارد نشود.
3. عیب‌یابی داخلی قطعات
   بررسی سایش چرخ‌دنده‌ها، بوش‌ها، شفت و بلبرینگ. بررسی ترک یا خوردگی در پوسته و درپوش. بررسی نشتی داخلی با تست خلا
4. اندازه‌گیری لقی و تلرانس قطعات
   با فیلر و میکرومتر میزان لقی بین دنده‌ها و بدنه اندازه‌گیری می‌شود. اگر لقی از حد استاندارد بیشتر باشد، پمپ افت فشار دارد و باید تعمیر یا تعویض شود.
5. تعویض قطعات معیوب
   تعویض کیت تعمیر شامل: اورینگ‌ها، کاسه‌نمد، بوش‌ها، شفت، بلبرینگ‌ها. در صورت خوردگی شدید، چرخ‌دنده‌ها یا روتور نیز تعویض می‌شوند.
6. صیقلی‌کاری (Lapping) سطوح
   برای جلوگیری از نشتی داخلی، سطح رینگ و بدنه پمپ صیقلی می‌شود. این کار باعث افزایش عمر مفید پمپ و افزایش فشار خروجی می‌شود.
7. مونتاژ و تنظیم نهایی پمپ
   پس از شستشو با بنزین صنعتی و خشک‌کردن کامل، قطعات دوباره اسمبل می‌شوند. باید گشتاور بستن پیچ‌ها دقیق و استاندارد باشد.
8. تست فشار پمپ
   قبل از نصب روی لیفتراک، پمپ روی تستر هیدرولیک تست می‌شود. فشار باید در محدوده استاندارد کارخانه تنظیم شود (معمولاً بین 140 تا 180 بار بسته به مدل).
9. نصب روی لیفتراک و هواگیری سیستم
   پمپ پس از نصب هواگیری می‌شود تا کاویتاسیون ایجاد نشود. سپس دکل، لیفت و تیلت تست عملیاتی می‌شوند.

نکات مهم هنگام نصب پمپ هیدرولیک بعد از تعمیر

نصب درست پمپ هیدرولیک به اندازه تعمیر آن اهمیت دارد. کوچک‌ترین خطا هنگام نصب می‌تواند باعث خرابی مجدد پمپ یا حتی آسیب به سایر اجزای سیستم شود.

• شستشوی کامل مدار قبل از نصب
  وجود براده و آلودگی در سیستم باعث خرابی سریع پمپ تعمیرشده می‌شود.

• استفاده از روغن هیدرولیک استاندارد
  برای لیفتراک‌های برقی معمولاً روغن HLP46 یا AW46 توصیه می‌شود.

• هواگیری دقیق سیستم
  وجود هوا در سیستم باعث کاویتاسیون و ایجاد صدا در پمپ می‌شود.

• سفت کردن اتصالات با گشتاور مناسب
  شل بودن یا سفت کردن بیش از حد اتصالات باعث نشتی یا ترک‌خوردگی پوسته پمپ می‌شود.

• تنظیم شیر اطمینان (Relief Valve)
  فشار استاندارد تنظیم شود تا بار اضافی به پمپ وارد نشود.

• کنترل میزان فشار و دما بعد از نصب
  پمپ باید 15 دقیقه در حالت کاری تست شود تا از عملکرد صحیح آن اطمینان حاصل شود.

 جلوگیری از خرابی مجدد پمپ هیدرولیک لیفتراک

با رعایت چند نکته ساده می‌توان عمر پمپ هیدرولیک را تا 3 برابر افزایش داد و هزینه‌های تعمیر را به طور چشمگیری کاهش داد.

• تعویض روغن هر 700 تا 1000 ساعت کارکرد

• بازدید دوره‌ای از فیلتر روغن و تعویض در زمان مناسب

• جلوگیری از نشتی با بررسی مرتب اتصالات

• استفاده نکردن از دستگاه در فشار بالاتر از ظرفیت

• گرم کردن سیستم در هوای سرد قبل از کار

• جلوگیری از ورود آب یا رطوبت به روغن

• سرویس دوره‌ای توسط تکنسین متخصص لیفتراک برقی

آیا تعمیر پمپ هیدرولیک لیفتراک برقی مقرون‌به‌صرفه است؟

در اغلب موارد بله. قیمت پمپ اصلی لیفتراک‌های برقی خارجی مثل تویوتا، نیسان، دوو، کوماتسو و یال بسیار بالاست و با تعمیر تخصصی می‌توان هزینه را تا 60 درصد کاهش داد. به شرطی که:

• پمپ توسط تعمیرکار متخصص باز و بسته شود

• تست فشار انجام شود

• از قطعات با کیفیت استفاده شود

• گارانتی تعمیر ارائه شود

جمع‌بندی

پمپ هیدرولیک یکی از حیاتی‌ترین اجزای لیفتراک برقی است و هرگونه خرابی در آن می‌تواند کل عملیات لیفتینگ را مختل کند. شناخت دلایل خرابی، علائم هشداردهنده و روش‌های عیب‌یابی کمک می‌کند از هزینه‌های سنگین و توقف کاری جلوگیری شود. اگر نیاز به تعمیر تخصصی پمپ هیدرولیک لیفتراک برقی دارید، بهترین گزینه استفاده از خدمات مجموعه‌های حرفه‌ای مانند لیفترونیک است.